Evidence-based Leiderschapsstijlen voor managers die écht willen motiveren

Edward L. Deci en Richard M. Ryan stellen in hun ‘zelf-determinatie theorie’ dat managers doorgaans (meestal onbewust) denken over motivatie als een hoeveelheid. Wat telt, echter, is niet of iemand veel of weinig motivatie heeft, maar welk type motivatie iemand ervaart. Er is een onderscheid tussen ‘gecontroleerde motivatie’ en ‘autonome motivatie’. Extrinsieke motivators in de vorm van ‘de wortel of de stok’ (een bonus of een vorm van dwang) leiden tot ‘gecontroleerde motivatie’: iets doen omdat je druk voelt het te moeten doen. Experimenteel onderzoek (Deci et al) heeft uitgewezen dat deze vormen van extrinsieke motivators averechts werken. Ze verdringen het gevoel dat je de dingen doet omdat je ervoor kiest en zorgen ervoor dat je minder plezier ervaart in de werkzaamheid zelf. De verminderde intrinsieke motivatie leidt ertoe dat zowel werkprestaties (vooral kwaliteit op langere termijn) als werkgeluk afnemen. Gecontroleerd gemotiveerde mensen zijn minder creatief en vertonen vaker onwenselijk gedrag, zoals korte termijn denken of minder integer gedrag.

Autonomie, Verbondenheid en Competentie

Deci en Ryan (en vele andere onderzoekers na hun) hebben aangetoond dat autonome motivatie volgt wanneer mensen eigen keuzes kunnen maken en invloed uit kunnen oefenen op processen of beslissingen die hun aangaan (Autonomie), zich geaccepteerd en gewaardeerd voelen door de groep waarin men verkeerd (verBondenheid) en zij voor zich zien welk gedrag instrumenteel is in het bereiken van doelen (Competentie). Dit wordt ook wel het ABC van motivatie genoemd. Onderaan de streep bereiken zowel mens als organisatie hun maximale potentie eerder wanneer aan deze psychologische basisbehoeften wordt voldaan.

Leaders Autonomy Support (LAS)

De persoonlijke stijl van de leidinggevende heeft, hoewel hij of zij zeker niet de enige factor is, een belangrijke invloed op de mate waarin psychologische basisbehoeften worden voldaan. Er bestaan veel theorieën en modellen over leidinggevende stijlen, zoals situationeel leidinggeven en dienend leiderschap. Sommige met meer wetenschappelijke onderbouwing dan andere. Onderzoek naar de zelf-determinatie theorie en leiderschap heeft echter duidelijk blootgelegd welke stijlen autonome motivatie ondermijnen en welke deze ondersteunen. Laatstgenoemde stijlen worden ook wel aangeduid met LAS: Leader Autonomy Support. LAS wordt gekenmerkt door leiders die interesse tonen in de perspectieven van hun medewerkers, keuzemogelijkheden bieden en input vragen, zelfinitiatie aanmoedigen en het gebruik van externe beloningen of sancties vermijden om gedrag te motiveren.

Gedragscompetenties voor Motiverend Leiderschap

Wij hebben de evidence-based autonomie ondersteunende stijlen uitgewerkt naar concreet en waarneembare gedragscompetenties voor leidinggevenden. Geschikt voor coaching, training en assessment.